Creativiteit en de Kunst van het Wachten

Een goede vriend van me, een Griekse kunstenaar, kon urenlang alleen zitten in een café of thuis, ogenschijnlijk niets doend. Ik bestempelde het als een van de kwaliteiten van de Griekse cultuur, in tegenstelling tot mijn eigen opvoeding waar niets doen bijna synoniem was met ziek zijn. Het verbaasde me om na een paar dagen te merken dat dit ‘niets doen’ hem had geleid tot inzichten, nieuwe ideeën en creatieve oplossingen.

In mijn eigen leven leerde ik geleidelijk de waarde van wachten, niets doen als een noodzakelijke en mooie stap in een creatief proces. Om moedig genoeg te zijn om niet te weten wat de volgende stap zou zijn, tijd te nemen voor een antwoord, een richting die zou komen. En ik was het niet die besloot wanneer die tijd was gekomen. Je kunt je voorstellen dat ik vaak dacht dat het veel te lang duurde voordat ‘het nieuwe’ aan de horizon verscheen. Het maakte niet uit of het een schilderij was dat ik aan het maken was, een project dat ik leidde, een seminar dat ik gaf of een fundamentele beslissing die genomen moest worden, het proces was hetzelfde.

Eerst verken je met je talent, vaardigheid en kennis wat je kunt doen, onderzoek je de kwestie etc., je plant het zaadje en dan wacht je, grijp je niet in en laat je komen wat wil komen. Zoals Robert Heinlein, een Amerikaanse science fiction schrijver zei: ‘Forceer nooit een idee; je zult het laten mislukken als je dat doet. Wees geduldig en je zult er geboorte aan geven wanneer de tijd rijp is. Leer te wachten.’

Tegenwoordig gaat de ‘Kunst van het Wachten’ voor ons verloren omdat we onmiddellijke resultaten verwachten, constant bezig zijn met informatiestromen en we steeds ongeduldiger worden met processen die gewoon tijd nodig hebben. Als we ons zorgen gaan maken over het resultaat zal dat het proces niet helpen, maar alleen onze energie uitputten. De neiging om het resultaat te controleren en te plannen werkt ook contraproductief. Zoals we allemaal weten: een zwangerschap duurt 9 maanden, ongeacht hoeveel mensen je op het project zet.

Creativiteit en vernieuwing kunnen niet worden ingepland. Je kunt alleen de voorwaarden creëren. En een voorwaarde is dat je jezelf de ruimte geeft voor een incubatietijd. Deze incubatietijd is geen wanhopige wachttijd, waarin je wilt opgeven, maar een wachten, wetend dat groei en de geboorte van nieuwe creaties zullen plaatsvinden.

ARTISA Academic & Art Retreat biedt deze voorwaarden voor creatieve processen om plaats te vinden. Het is een unieke plek voor kunstenaars, wetenschappers en andere professionals om tijd te nemen uit hun dagelijks leven, om geïnspireerd te raken, te creëren en de kunst van het wachten te beoefenen als dat is wat nodig is…

Lees meer